Chất liệu vải lụa đã được coi là một loại vải cao cấp ngay từ thời cổ xưa, cho tới hiện tại khi cuộc sống đã tân tiến hơn thì vải lụa vẫn còn giữ nguyên giá trị của nó. Từ đó mọi người đã sử dụng vải lụa vào rất nhiều lĩnh vực như sản xuất thời trang may mặc có phần sang trọng. Vậy lụa cụ thể là gì, đặc điểm của loại vải này ra sao lại được ưa chuộng tới vậy.
Khái niệm về vải lụa
Vải lụa được biết đến là một chất liệu vải có bề mặt mỏng, mịn, được thêu nên từ một loại tơ và phải là loại tơ tốt nhất để tạo ra vải là tơ tằm. Người nuôi tằm sẽ tiến hành xe các sợi tơ mềm mỏng để thêu nên thành lụa.
Được biết đây cũng là một loại hình nghề đã tồn tại từ rất lâu đời. Từ khi ấy, vải lụa trở thành chất liệu vải nhiều tiền chỉ dành cho giới nhà giàu trong xã hội khi đó. Vải lụa sở hữu tên tiếng Anh là “Silk Fabric”. Silk được biết tới là loại vải tơ tằm cao cấp, vô cùng mỏng, nhẹ, mịn màng và được thêu nên từ những sợi tơ kén của bướm hoặc tằm,…
Vải lụa có nguồn gốc, lịch sử hình thành từ lâu đời, tạo hiệu ứng mềm mại và trang nhã cho người sử dụng. Để có thể đánh giá chất lượng của các sợi tơ tằm tốt hay không sẽ phụ thuộc rất lớn vào loại lá riêng dùng để cho tằm ăn.
Hiện tại các loại tơ tằm tự nhiên để tạo ra vải thường có thành phần như tơ tằm dâu, tơ tằm lá sắn và tơ tằm sồi. Trong danh sách những loại tơ tằm này, tơ tằm dâu được sử dụng rộng rãi và ưa chuộng nhất trên địa cầu.
Nguồn gốc, xuất xứ của vải lụa
Vải lụa được tìm thấy đầu tiên tại Trung Quốc, ngành nghề đã tồn tại từ rất lâu vào khoảng từ 5000 năm trước công nguyên. Đây thuộc chất liệu vải được các tầng lớp vua chúa, tầng lớp quý tộc dùng rộng rãi hoặc được sử dụng làm vật phẩm biếu tặng, cống nạp nước lớn ở thời điểm đó.
Trái với quá khứ, hiện nay, vải lụa đã trở nên phổ biến và được biết đến rộng rãi, chúng được mọi tầng lớp xã hội dùng để tạo thành các bộ trang phục đơn giản, mặc mỗi ngày. Nổi tiếng nhất xứ Trung Hoa là thương hiệu vải hiệu Hàn Châu đi cùng vải hiệu Quảng Châu.
Riêng với đất nước Việt Nam, vải lụa tồn tại từ đời vua Hùng thứ 6. Để lý giải, ta thấy ở thời điểm này, tại địa danh Ba Vì, ngành chăn tằm, ươm tơ đã bắt đầu xuất hiện. Cùng bề dày truyền thống cực lâu dài trong việc phát triển ngành dệt lụa, đến thời điểm hiện tại, các làng nghề sản xuất lụa truyền thống của Việt Nam vẫn được bảo tồn vẹn nguyên.
Nổi tiếng nhất trong số làng nghề truyền thống ở Việt Nam phải nhắc đến vải Hà Đông, đây là làng nghề phát triển ngành vải đã vô cùng thân quen với nhiều mẫu mã và hoa văn khéo léo, đậm tính thẩm mỹ. Những sản phẩm từ các làng nghề truyền thống hiện nay đã giúp loại lụa này biến thành sản phẩm cực nổi tiếng trên thị trường nước ta.
Điểm mạnh và điểm yếu của vải lụa
Với những đặc tính được nêu ra một cách rõ ràng như trên, bạn có thể nhận thấy được nhiều ưu điểm vượt bậc của vải để sản xuất những bộ trang phục tinh xảo và lộng lẫy.
Ưu điểm nổi bật của vải lụa
Vải lụa sở hữu những ưu điểm tuyệt vời khiến cho mọi người đều yêu thích, lựa chọn làm chất liệu cho trang phục của mình như:
- Làm nổi bật chủ thể với thiết kế trang phục vừa nhẹ, bền, cùng với đó là màu sáng bóng tự nhiên tôn lên sự trang trọng, quý phái.
- Mặc vào mùa hè rất mát mẻ và ngược lại, đem lại sự ấm áp vào mùa đông.
- Vải có độ hút ẩm vô cùng cao lên đến 30 – 35% hơi nước, đem lại sự khô thoáng khi mặc. Hay nói cách khác vải có khả năng hút ẩm và thấm hút mồ hôi cực tốt. Vì vậy, bạn chẳng cần lắng lo nhiều khi sử dụng vải, đảm bảo ổn nhất cho việc hoạt động theo cách bình thường của da.
- Tính chất chịu nóng cực kỳ cao, dù nhiệt độ có lên tới 110 độ C thì mặt ngoài của vải vẫn như ban đầu.
- Vải được cấu tạo từ các sợi tự nhiên nên vải không làm da có cảm giác ngứa ngáy. An toàn cho làn da của bạn ngay cả là làn da nhạy cảm, giảm thiểu tình trạng da bị kích ứng, đồng thời là đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
- Là loại vải thân thiện với môi trường sống, hạn chế tình trạng ô nhiễm.
Nhược điểm cần cân nhắc của vải lụa
Dù sở hữu một danh sách dài nhiều ưu điểm như vậy, vải lụa vẫn còn một số hạn chế như sau:
- Giá bán cao cho đến rất cao, vì rất nhiều khả năng mà vải đem đến, cùng với nguồn gốc cao quý vì là loại vải dành cho vua chúa thời xa xưa nên nó càng trở nên đẳng cấp và có giá trị.
- Vải có độ co giãn chỉ ở mức tương đối, độ đàn hồi không cao lắm.
- Dễ bị côn trùng khiến vải bị hư hỏng nếu chẳng may làm bẩn vải.
- Dễ trở nên ố vàng theo thời gian bởi mồ hôi hoặc xuất hiện mốc do độ ẩm cao.
- Vì đây là chất liệu thuần tự nhiên nên sẽ gặp khó khăn trong việc nhuộm màu sắc bản thân mong muốn.
- Bảo quản vải chung quy lại là khá phức tạp, cần nhiều sự cẩn thận và tỉ mỉ, kỹ lưỡng.
Quy trình phức tạp, kỳ công để sản xuất vải lụa
Công đoạn 1 – Nuôi tằm lớn: Thức ăn chủ yếu của loài tằm là lá dâu hoặc là lá sắn. Người thợ sẽ tùy vào vòng đời của tằm để linh động cho chế độ ăn hợp lý. Những con tằm con ưa chuộng việc ăn lá non, mềm, còn ngược lại, tằm lớn thì cho ăn lá cứng, già hơn. Một khi tằm đã sinh trưởng đến 3 phần của vòng đời thì sẽ chuyển dịch đến công đoạn 2 là nhả tơ và tạo kén.
Công đoạn 2 – Cho tằm nhả sợi kén: Thời điểm đầu, tằm sẽ nhả ra những sợi tơ nhằm xác định vị trí tổ kén. Sau đó tằm sẽ tiến hành chui vào trong kén để bắt đầu công đoạn thứ hai – nhả sợi. Trung bình tằm chuyển dịch theo vòng số 8 khoảng 2000 vòng sẽ nhả ra khoảng 800km tơ. Sợi tơ được được pha trộn với nước bọt của con tằm.
Công đoạn 3 – Ươm tơ từ kén: Sau mức thời gian khoảng 1 tuần từ khi tằm nhả tơ xong, người thợ sẽ lấy kén để ngâm trong nước sôi 100 độ, đảo đều tay để vỏ kén bên ngoài dần bong ra. Sau đó, họ tiến hành rút những sợi tơ bên trong ra rồi tiến hành chập 10 sợi tơ trở thành 1 và quấn tơ vào con quấn tơ chuyên sử dụng.
Công đoạn 4 – Dệt sợi và nhuộm màu cho tơ: Sau khi có những sợi tơ, người thợ bắt đầu dệt thành những tấm vải. Đây là quá trình xác định độ dày mỏng của tấm lụa. Dệt xong, họ sẽ mang vải đi nhuộm từ màu trắng ngà trở thành những màu đặc sắc, phong phú khác hoặc in họa tiết khác nhau.
Đặc tính đặc trưng của vải lụa
Vải lụa sở hữu trong mình 3 đặc tính quan trọng nhưng lại khá ít người hiểu biết đó là:
Đặc tính cơ học, nguồn gốc của vải
Vải lụa được coi là một trong những loại vải có nguồn gốc từ sợi tự nhiên cực kỳ bền bỉ thời điểm hiện tại. Với đặc điểm cấu tạo thuần sợi tự nhiên nên độ co giãn của vải khá thấp, ở mức tương đối.
Đặc tính vật lý, cấu tạo của vải
Vải lụa có cấu trúc khá tương đồng với hình tam giác. Do đó, khi ta chiếu ánh đèn vào hoặc đi dưới nắng, người dùng sẽ nhìn thấy được sự phản chiếu long lanh một cách tự nhiên của vải thông qua nhiều khía cạnh khác nhau.
Đặc tính hóa học, đặc trưng của vải
Do được làm ra từ tơ tằm nên vải có thể giữ nước ở mức khá tốt. Cũng chính nhờ đặc tính này mà khi mặc đồ làm từ vải ta sẽ có cảm giác vải hay bị bám dính vào da. Tuy vậy, lụa vẫn được coi là loại vải có khả năng giữ nhiệt cho thân thể tốt khi thời tiết chuyển mùa trở nên rét hơn đặc biệt là vào những ngày mùa đông lạnh cắt da thịt.
Ngoài ra chất liệu vải lụa này thì không nên để trực tiếp dưới nắng và đây cũng là loại sợi tự nhiên hiếm hoi không chứa bất kỳ hóa chất nào nên phải giặt giũ, phơi khô thường xuyên để tránh sâu bọ.
Ứng dụng của vải lụa trong thực tế
Hiện nay chất lụa đang đựa ưa thích và xuất hiện trong rất nhiều sản phẩm thời trang, nghệ thuật lẫn trang trí nội thất.
Trong may mặc, quần áo thường ngày
Vải lụa được tin tưởng để thiết kế và sản xuất ra vô số các loại trang phục với đa dạng phong cách thời trang khác nhau. Nhờ có đặc tính thấm hút mồ hôi tốt, vải được dùng để tạo ra các trang phục mặc vào mùa hạ như: váy liền tơ tằm, đồ ngủ lụa, áo sơ mi, ,… Cùng với đó, loại vải này còn rất lý tưởng để may quần áo giữ nhiệt mùa đông vì có khả năng tĩnh điện và giữ ấm tốt.
Trong số các chất liệu vải dùng để làm pijama thì lụa là chất liệu được nhiều người lựa chọn trước nhất bởi những ưu thế nhất định và cực lý tưởng với khí hậu ở Việt Nam. Vải lụa pijama đem lại sự an toàn, mềm mại, cùng cảm giác thoải mái, tự do khi ngủ. Hơn nữa, với khả năng thấm hút mồ hôi cực nhanh và nhẹ nhàng, vải luôn tạo cảm giác thoáng mát, khô ráo cho người dùng.
Trong nội thất, mang đến sự sang trọng cho nhà cửa
Trong lĩnh vực trang trí nội thất, vải lụa cũng được tin tưởng và sản xuất ra các loại thành phẩm làm đẹp nhà cửa như bọc ghế hoàng gia, màn, rèm cửa,… Nhờ tính chất cực kỳ cao cấp của vải, đồ trang trí làm bằng lụa sẽ nâng tầm độ đẳng cấp với căn nhà của bạn.
Hơn thế, lụa còn rất được lựa chọn để sản xuất số lượng lớn chăn ga gối đệm. Lụa có thể được nhuộm thành nhiều màu sắc trẻ trung, tươi sáng cùng với độ mềm mịn, thoáng mát của vải nên càng đắt giá.
Một số lưu ý khi sử dụng lụa để vải lâu bền
Chỉ nên dùng xà phòng tắm hoặc dầu gội đầu với chất tẩy rửa nhẹ để giặt vải lụa nhằm giảm thiểu sự biến dạng hoặc khiên cấu trúc vải thay đổi.
Những loại lụa mang màu sắc rực rỡ sẽ rất dễ xuống màu. Vì vậy, bạn nên giặt phân biệt đồ trắng và đồ màu để tránh tình trạng bị lem.
Nên giặt bằng tay một cách nhẹ nhàng, tránh ngâm vải quá 3 tiếng và không vắt quá đồ thô bạo.
Không phơi trang phục từ lụa dưới nắng gắt trực tiếp, nắng sẽ tác động khiến các sợi lụa giòn và dễ gãy cấu trúc hơn.
Kết luận
Vải lụa là một chất liệu được nhiều người tin dùng với lịch sử về một loại vải sang trọng, quý phái cùng cảm giác nhẹ nhàng như tơ khi mặc. Qua bài viết này hy vọng mọi người sẽ có nhiều kiến thức hơn về loại vải quốc dân này cũng như cách để bảo quản vải thật lâu bền.
